Rzecz nieco upraszczając – wszystkie standardy podpowiadają w jaki najlepszy sposób można coś zrobić, wykonać jakieś zadanie. Są więc przede wszystkim zasobem wiedzy, który pozwala uporządkować i ujednolicić różne pojęcia, definicje, czynności, procedury, wymogi itp. Są również przewodnikiem ułatwiającym wybór możliwych do realizacji czynności oraz wzorcem normatywnym pozwalającym na wyznaczenie kryteriów jakości danych prac i ocenę poziomu ich wykonania. Mimo że standardy nie są obowiązującym prawem, to mogą być podstawą zapisów w zamówieniach, zleceniach czy umowach, doprecyzowując sposób wykonania objętych nimi prac.
Powyższe zapisy odnoszą się również do standardów kształtowania i utrzymania terenów zieleni. Jednak zdecydowanie istotniejszą ich rolą jest zapewnienie równowagi pomiędzy potrzebami i oczekiwaniami człowieka a zachowaniem w jak najlepszym stanie elementów przyrody ożywionej i nieożywionej, które przecież tereny zieleni tworzą.
Autorzy standardów prac na drzewach i w ich otoczeniu (opracowanych i wydanych w 2021 r. przez Fundacja EkoRozwoju podkreślają, że wykonywanie prac mających na celu realizację potrzeb ludzi czy zapewnienie bezpieczeństwa publicznego winno być zgodne zcelem arborystyki konserwatorskiej [która] wymaga zachowania integralności i dobrostanu drzewa na najwyższym możliwym poziomie, tak by zrównoważyć potrzeby ludzi oraz drzew i organizmów z nimi związanych. Podobnie rolę swojego opracowania podkreślają autorzy „Standardów utrzymania terenów zieleni w miastach” (wydanych w 2022 r. i przygotowanych przez Fundację Sendzimira oraz Zarządy Zieleni Miejskiej w Krakowie i we Wrocławiu wskazując, że zapewnienie jak najwyższej jakości prac pielęgnacyjnych i utrzymaniowych zieleni w mieście powinno w najlepszy możliwy sposób łączyć estetykę, czystość i trwałość miejskiej zieleni z dbałością o jej funkcje związane z retencją wód opadowych, adaptacją miast do zmian klimatu, zapewnianiem usług ekosystemów i ochroną różnorodności biologicznej, a celem standardów jest również zmiana podejścia do zarządzania zielenią w mieście – odejście od jednolitego sposobu utrzymywania dużych obszarów na rzecz wyznaczania stref o różnej intensywności pielęgnacji.
W przypadku Cieszyna miejskie nieruchomości zagospodarowane i utrzymywane (w całości lub w części) jako tereny zielone (czyli na przykład parki, skwery, zieleń przydrożna, ale także zieleń towarzysząca np. obiektom sportowym, ogrody przedszkolne, zielone otoczenie szkół czy komunalnych budynków mieszkalnych) są zarządzane przez szereg miejskich jednostek organizacyjnych bądź wydziałów Urzędu Miejskiego. Niezbędne jest więc ujednolicenie podejścia do wszystkich terenów miejskiej zieleni, z podkreśleniem jej funkcji związanych z mitygacją i adaptacją do zmian klimatu oraz rolą w zachowaniu bioróżnorodności.
Potrzebę w tym zakresie dostrzegli również mieszkańcy Cieszyna rekomendując opracowanie i wdrożenie standardów:
- podczas prac nad projektem miejscowego planu zagospodarowania Śródmieścia Cieszyna
- w ramach Narady Obywatelskiej o klimacie.
POBIERZ PLIKI
Cieszyńskie standardy zarządzania i kształtowania terenami zieleni przygotował zespół pod kierownictwem dr hab. Edyty Rosłon-Szeryńskiej (z Katedry Architektury Krajobrazu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego). Opracowanie powstało w oparciu o analizę uwarunkowań przyrodniczych miasta, uproszczoną inwentaryzację i ogólną oceny różnych typów terenów zieleni oraz sposób gospodarowania zielenią w Cieszynie, a także ocenę stanu zieleni i obiektów o funkcji rekreacyjno-wypoczynkowej mieszkańców Cieszyna (tom I wraz z załącznikami). Kolejne tomy zawierają wytyczne do ochrony (tom II), kształtowania (tom III) i pielęgnacji (tom IV) zieleni.
Do stosowania standardów zostały zobowiązane – zarządzeniem Burmistrza Miasta Cieszyna – wszystkie miejskie jednostki organizacyjne Miasta Cieszyna, a ich celem ich wdrożenia jest świadome korzystanie z usług ekosystemowych świadczonych przez rośliny, w tym szczególnie drzewa oraz mitygacja i adaptacja do zmian klimatu, przy jednoczesnej dbałości o potrzeby, zdrowie, życie i mienie mieszkańców.
Dokument pn. „Standardy kształtowania i zarządzania terenami zieleni Miasta Cieszyn” został opracowany w ramach realizacji projektu „Cieszyn – opracowanie dokumentacji w ramach wsparcia rozwoju miast POPT 2014-2020”, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej – Fundusz Spójności – Program Operacyjny Pomoc Techniczna 2014-2020.